(1157 chữ, 5 phút đọc)
Trong một khoảng lặng yên bỗng em hỏi tôi: “Dú, làm sao để tạo nên điều lớn lao?” Tôi trả lời em như tôi hằng nghĩ, rằng muốn làm điều lớn lao thì trước tiên phải suy nghĩ lớn hơn vấn đề của bản thân mình đã. Rằng chúng ta phải giải quyết được vấn đề của càng nhiều người, thì điều đó là một điều lớn lao. Thoát khỏi tinh thần vị kỷ, người ta làm vì tha nhân, đó là viên đá đầu tiên xây nên điều kỳ vĩ. Có lẽ vì lẽ đó mà ngài Gandhi đã nói rằng:
“Con người trở nên vĩ đại theo đúng mức độ mình làm vì lợi ích của đồng loại.”
Nhưng tôi biết rằng, câu trả lời đó là chưa đủ. Đó chưa hẳn là cần một câu trả lời tròn vẹn, mà sâu sa hơn là một ý muốn tìm phương cách của mọi người trẻ tuổi. Thật ra, lớn lao ở đây không hẳn là điều vĩ đại, mà nó còn hàm chứa những ý nghĩa thuần khiết về đạo đức, sự cống hiến dấn thân của một người để sự hiện hữu của họ thêm phần ý nghĩa. Không cần so mình với một vũ trụ bao la vô hạn, mà chỉ cần chậm rãi ngước nhìn dòng sông là thấy phận người nhỏ bé đơn côi. Vậy thì, cái mong ước được làm điều gì lớn lao, được ghi dấu ấn của tuổi trẻ thật là một nguyện vọng đẹp đẽ và chính đáng phải không?
Thuở xưa, như mọi đứa bé tôi đã từng mơ mình là siêu anh hùng cái thế trừ gian diệt bạo, được cứu rỗi giúp đỡ muôn người. Nhưng khi lớn lên đứng trước sự giới hạn của một con ngưòi, tôi hiểu rằng để làm nên sự lớn lao là một điều khó khăn vạn nẻo. Để giải quyết vẹn toàn vấn đề của bản thân thôi đã là một nỗ lực không ngừng, đừng nói chi đến việc giải quyết vấn đề của người khác. Tuy nhiên, có một bí mật bạn cần biết, đó là nếu chúng ta chỉ chăm chăm giải quyết vấn đề của bản thân thì chúng ta mãi mãi bị thao túng bởi những suy nghĩ thiển cận hẹp hòi, và nó sẽ khó bề ổn thỏa. Khi bạn mở rộng tư duy giải quyết được vấn đề lớn hơn như của tha nhân, bạn vô tình sẽ mở được cánh cửa để xử lý vấn đề cá nhân mình một cách nhẹ nhàng nhất.
Nhìn thấy sự lớn lao của người khác đang làm, trân trọng nó cũng là cách để nhìn nhận lại sức mạnh của bản thân. Một người khi không thể nhìn thấy sự lớn lao trong hành động và thành quả của người khác sẽ mãi mãi đóng đinh sự nhỏ bé của bản thân họ. Điều đó khiến họ mãi xoay vòng trong nỗi khổ đau vị kỷ. Bạn không nhìn thấy sự lớn lao của cha mẹ dành cho mình, không thấy và trân trọng nỗ lực của người thân thương, đồng nghiệp, cá nhân khác trong việc họ mang lại cho mình những lợi ích, nền tảng, những sự vụ liên đới đến bản thân mình thì bạn sẽ không thể làm điều gì trở nên ý nghĩa, lớn lao hơn. Bạn sẽ trở thành kẻ tàn phá mọi nỗ lực của chính bản thân mình một cách tàn nhẫn và ngu dại nhất.
Và câu hỏi “Điều gì là điều lớn lao” sẽ là câu hỏi, nó sẽ được trả lời liên tục bằng hành động thiết thực của một con người. Có phải là người mở ra một công ty giải quyết công việc cho hàng trăm nghìn người? Hay là người sáng tạo nên một sản phẩm giải quyết nhu cầu của số đông nhân loại? Một nghệ sĩ sáng tác một tác phẩm rung động trái tim vạn người khiến họ suy tư và được an ủi hơn? Một diễn văn, hệ thống triết lý gây được cảm hứng, dựng nên nền tảng cho con người trở nên văn minh và tốt đẹp hơn? Tất nhiên, mọi sự lớn lao đều cần thời gian kiểm định. Không phải cứ mở ra công ty cho hàng trăm vạn người có công ăn việc làm, hay kêu gọi trăm vạn người đứng lên khởi nghĩa bạo động là điều lớn lao vĩ đại. Nó chỉ lớn lao khi việc này giúp con người có một đời sống tốt hơn, nhân văn hơn chứ không biến con ngưòi trở thành nô lệ kiểu mới cho lòng tham, danh vọng vĩ cuồng của các cá nhân, tập thể, thể chế.
Nhìn xem các khu công nghiệp khổng lồ đã tàn phá môi sinh của cả một vùng, làm mất cân đối hệ sinh thái, khủng hoảng nghành nghề mà các nhóm lợi ích đã và đang cấu kết để bóc lộc người dân bản địa cho lợi ích của họ. Những chủ thuyết về tôn giáo, hay chủ thuyết về giai tầng xã hội cộng sản, tưởng như giải quyết được sự bất công cho hàng triệu con người cùng khổ lại gây nên một bi kịch có tính thời đại của nhân loại.
Ở đây, sự thật về hành động, tư duy đã bị che đậy bởi những tham vọng về quyền lực và danh vọng của những con người si mê vô đạo. Tôi nhớ văn hào Lev Tolstoy có nói rằng không có sự vĩ đại nào thiếu đi sự giản dị, lòng tốt và sự thật. Và đó, cũng là cơ sở để đánh giá sự vĩ đại hay tội ác của những kẻ gây nên cuộc chiến, những cuộc cách mạng, những thay đổi mang tính huỷ diệt, băng hoại xã hội đương thời và phá huỷ những nền tảng tốt đẹp mà nhân loại đã và đang vun đắp.
Như vậy, để cuộc đời trở nên ý nghĩa thiêng liêng hơn có phải là chúng ta nên hành động với một tâm thế trân trọng lớn lao dù là việc nhỏ nhặt nhất, còn hơn chúng ta làm điều to tát với những nỗi hẹp hòi vị kỷ tham lam? Tôi không rõ, nhưng tôi nghĩ rằng mọi nỗ lực kiên trì thực hiện niềm tin tốt đẹp của mình đều là những điều lớn lao.
Tác giả: Nguyễn Việt Triều
*Featured Image: skeeze
📌 Ủng hộ tác giả và Triết Học Đường Phố ➡️ http://bit.ly/donateTHDP
📌 Tham gia viết bài cùng Triết Học Đường Phố ➡️ http://bit.ly/2KTJCN2
