Featured image: Andrew Perizzites
Ngày chủ nhật, bỗng dưng, lại muốn ra phố sớm hơn mọi ngày, muốn đi qua vài con đường chỉ để ngắm cây và đếm số thứ tự của nó, hoặc đọc tên nó lên thật to. Nguyễn Trường Tộ có Xà cừ, phượng vàng, phượng đỏ. Lê Lợi có bằng lăng, điệp vàng. Lý Thường Kiệt có sò đo màu đỏ như hoa gạo làm nhiều người lầm tưởng. Nguyễn Huệ dịu dàng hơn khi thi thoảng tôi nghe mấy đứa bạn tranh cãi nhau về một loài cây cao, lá như lá me, hoa vàng rộ thành từng chùm như muồng muỗng. Nhà có số, phố có tên, cây cũng phải thế. Người có phận, có duyên, có sống có chết, cây cũng ắt có linh hồn.
Chuyện cỏ cây gắn với đời sống con người như kiểu tinh khí của đất trời trong cái mối quan hệ nhân sinh quan không thể nào dễ dàng tách rời vô lí được. Tôi chẳng tính viết câu chữ thừa thãi gì, nhưng vẫn không muốn tưởng tượng ra cảnh, nếu những vòng ôm của cây xà cừ lâu năm kia bất chợt bị người ta cưa đổ, có lẽ khó mà kiềm chế nỗi sự ấm ức, xót xa. Phố của tôi cũng chỉ là một cái hộp bé nằm trong một cái hộp khác lớn hơn và bị chi phối bởi những bàn tay đen. Nhưng, ít ra, lúc này, ngay ở đây, những hàng cây vẫn còn được an lành rung rinh lá, trổ hoa đón mùa hè nắng đổ.
Từ phố này, nhìn về phố khác, cách xa, nơi tôi từng được bạn tự hào khoe, đường này có nhiều cây che bóng mát nhất, đường này đẹp nhất Hà Nội. Cảm giác của một người miền Nam khi lần đầu chạm chân đến mảnh đất ngàn năm ít ra cho tôi một chút phấn khích và yêu mến. Mỗi năm, tôi ra Hà Nội một lần, thay vì nam tiến Sài Gòn như trước đây. Nhưng, dạo này, nhất là sau vụ chặt cây ấy, có lẽ tôi và một số người như tôi từng mến yêu sẽ đợi lâu lâu mới quay trở lại thêm lần nữa. Cây có linh hồn. Cỏ có tinh khí.
Đó là những suy nghĩ hơi cạn lòng của tôi trong vài khoảnh khắc xót xa. Mà, xót xa hơn nữa phải nghĩ đến đầu tiên là cho người Hà Nội. Lấy không khí trong lành đâu để thở với mật độ dân số đông đúc, chật nghẹt như thế? Lấy tình yêu đâu để nhớ thương, hò hẹn ngày quay về, khi cây chết, khi cây chỉ còn trơ gốc? Tiền có thể mua bán lương tâm, kể cả chút ít lòng trắc ẩn của linh hồn con người đến thế ư? Tiền có thể bảo bọc trọn vẹn cho sự bất tử của một xác thịt phàm tục mãi được hay không? Tôi chẳng muốn đặt bất cứ câu hỏi nào nữa. Bởi lẽ, họ, những người nhẫn tâm chạy theo đồng tiền và dự án này nọ sẵn sàng bán rẻ cả sự sống, sức khỏe của mình cho quỷ dữ, thì cũng không còn gì để gìn giữ chăng?
Dạo này, tôi tập cho mình một thói quen: lạc quan đón nhận tất cả những hên xui may rủi trong cuộc sống thường ngày. Coi nó là một điều hiển nhiên như những con số đếm phải có chẵn, có lẻ vậy. Cũng như, con người, có kẻ tốt, kẻ xấu, có kẻ sa đọa, có kẻ tử tế. Tôi chỉ nghĩ đơn giản như vầy: mình tử tế với người khác, thì họ cũng sẽ đối đãi tử tế với mình. Hoặc là, sự tử tế của mình sẽ để lại sự tử tế cho anh chị em, bạn bè yêu thương xung quanh mình. Nó như một quy luật nhân quả bình thường (dù đến sớm hay muộn). Sát sinh không phải chỉ là khái niệm bó hẹp trong khuôn khổ của việc giết chóc động vật. Nó gồm cả sinh linh. Nó là vật thể đang còn sống.
Chuyện cây có linh hồn, bởi cây cũng là một sinh vật còn sống. Ngay cả việc sau khi xác thịt thối rữa người ta vẫn muốn khẳng định, linh hồn chưa bao giờ chết. Thế giới này còn nhiều bí ẩn chưa tỏ tường hết. Những kẻ không sợ trời, không sợ đất, không sợ nhân quả báo ứng, chẳng qua họ chưa nhìn thấy, chưa chứng nghiệm sớm mà thôi.
Và, cũng trong sáng nay, ngoài việc đi loanh quanh đếm cây, đọc số thứ tự, tên của nó là thú vị nhất của một ngày cuối tuần. Tôi còn nhìn thấy ánh sáng nào đó từ những dòng status trên mạng xã hội về cây, về những chiếc nơ vàng thắt quanh cây, những chiếc áo xanh màu lá của các bạn trẻ nơi đó. Tôi bỗng mường tượng ra sức trẻ đang bừng sáng. Màu vàng của những chiếc nơ sẽ thắp xanh màu lá của cây. Đó là tình yêu, sự khẳng định tình yêu và lương tâm của những kẻ còn có linh hồn. Tôi chỉ là người bình thường, rất bình thường, nhưng điều tôi đang có và đáng để cảm thấy mình tồn tại đủ đầy ý nghĩa là: tôi biết yêu, biết xót cho tất cả sự sống dù phải cố vươn mầm lên dưới lớp đất đá đang cằn cỗi đi mỗi ngày bởi tay phá hoại của một số kẻ khác, ở xứ sở này.
Chẳng có gì bất tử và tồn tại mãi mãi. Đời cây cũng như đời người. Tôi nghĩ sự sống, sự chết là một vòng tròn có bắt đầu và kết thúc hết sức tự nhiên như lẽ thường tình trên thế giới nhân sinh quan ấy. Tôi mong/muốn ai đó, mỗi sáng thức dậy, thử đi dạo một vòng quanh thành phố và thử tự tay mình đếm cây, đọc tên, tự cảm nhận những rung rinh của lá trong cơn gió nhè nhẹ mùa hè. Biết đâu, cũng như những chiếc nơ vàng đầy ẩn dụ kia sẽ khiến cho linh hồn của chúng ta biết cách để tồn tại và tôn trọng sự sống, tôn trọng từng hơi thở trong lành hơn chăng?
Băng Khuê
